Sản phẩm OCOP Tây Ninh kết tinh từ văn hóa bản địa, đang trở thành cầu nối giữa nông thôn và du lịch, góp phần làm giàu sinh kế, bảo tồn giá trị truyền thống.

Kết tinh bản sắc văn hóa

Tây Ninh là một trong những địa phương sở hữu nhiều sản phẩm đặc trưng gắn liền với văn hóa, lịch sử và đời sống của người dân bản địa. Trong đó, mãng cầu Bà Đen nổi bật với vị ngọt thanh, thịt dẻo và hương thơm đặc trưng của vùng đất quanh chân núi Bà Đen – biểu tượng tâm linh và du lịch nổi bật của tỉnh.

Trong khi đó, bánh tráng phơi sương Trảng Bàng lại mang dáng dấp của một “di sản ẩm thực” – với kỹ thuật thủ công tinh tế, quy trình làm bánh tỉ mỉ từ chọn gạo đến phơi sương đêm, tạo nên lớp bánh dẻo mềm, thơm nhẹ, không thể trộn lẫn. Còn muối tôm, từ món chấm dân dã đã trở thành thương hiệu vươn xa, kết hợp hài hòa giữa vị mặn của muối hột, vị ngọt của tôm, cay nồng của ớt, thơm dịu của sả… tạo nên sản phẩm đậm đà bản sắc Tây Ninh.

Để khai thác tối đa tiềm năng, Tây Ninh đã từng bước gắn chương trình OCOP với phát triển du lịch. Tỉnh đã thiết lập các điểm bán sản phẩm OCOP tại những nơi có đông du khách như khu du lịch quốc gia núi Bà Đen, Tòa thánh Cao Đài, chợ Long Hoa, chùa Gò Kén… Đây không chỉ là nơi trưng bày, giới thiệu, tiêu thụ sản phẩm đặc sản, mà còn là điểm nhấn trong hành trình khám phá văn hóa – ẩm thực địa phương.

Nếu trước đây, khách du lịch thường chỉ đến Tây Ninh trong ngày, thì nay, họ có xu hướng lưu trú dài hơn để kết hợp tham quan danh thắng với trải nghiệm làng nghề, tự tay làm bánh tráng, chế biến muối tôm hay hái mãng cầu tại các nông trại. Những tour “trải nghiệm làm OCOP” đang dần trở thành sản phẩm du lịch mới mẻ, được nhiều du khách trong và ngoài nước quan tâm.

Mới đây, chị Vân Anh và đồng nghiệp có dịp đến Tây Ninh thăm “vùng đất thánh". Ngoài tham quan núi Bà Đen, chị còn có dịp thăm vườn dâu tằm Ba Phong và điểm sản xuất dưa lưới, dưa leo, nho công nghệ cao, thưởng thức qua bánh canh Trảng Bàng. Sau chuyến đi, chị còn được tận tay mua các đặc sản Tây Ninh bánh tráng và muối tôm, mãng cầu. Chị Vân Anh rất hài lòng với chuyến đi.

“Tôi rất bất ngờ khi được tự tay phơi bánh tráng, làm muối tôm, hái dâu tằm, chăm sóc dưa lưới và nghe người dân nơi đây kể về quy trình sản xuất sạch, cả nhà đều hào hứng. Mỗi sản phẩm ở đây đều gắn với câu chuyện địa phương, có bản sắc, không trùng lặp. Cảm giác như mình không chỉ đi chơi mà còn hiểu thêm về con người và văn hóa Tây Ninh", chị Vân Anh chia sẻ.

Khơi thông OCOP gắn với phát triển du lịch

Nhằm thúc đẩy phát triển sản phẩm OCOP gắn với du lịch, Tây Ninh đang chú trọng phát triển sản phẩm du lịch nông thôn bằng cách xây dựng các khu, điểm du lịch phù hợp với tiềm năng, lợi thế để kết nối hệ thống du lịch chung của tỉnh, tạo ra sự phong phú về sản phẩm du lịch. Ngoài ra, tỉnh còn phát triển sản phẩm nông nghiệp, đặc sản địa phương theo chương trình “Mỗi xã một sản phẩm” phục vụ nhu cầu của khách du lịch.

Song song đó, Tây Ninh đã ban hành nhiều chính sách hỗ trợ các chủ thể OCOP, theo đó, tỉnh hỗ trợ 50% kinh phí (tối đa 50 triệu đồng) xây dựng điểm bán OCOP tại các khu vực đông khách như điểm du lịch, chợ, nơi công cộng. Các điểm này phải có diện tích từ 20m² trở lên và ít nhất 50% sản phẩm là OCOP Tây Ninh. Ngoài ra, tỉnh còn hỗ trợ chi phí đăng ký nhãn hiệu (35 triệu đồng/sản phẩm), bao bì – in tem theo mức đánh giá sao (3 sao: 10 triệu, 4 sao: 20 triệu, 5 sao: 30 triệu đồng/sản phẩm).

Đến nay, Tây Ninh có 139 sản phẩm OCOP đạt từ 3 sao trở lên: 97 sản phẩm 3 sao, 41 sản phẩm 4 sao và 1 sản phẩm 5 sao. Những sản phẩm này không chỉ được đánh giá cao về chất lượng mà còn mang đậm nét văn hóa và bản sắc của người dân Tây Ninh. Ngoài ra, Tây Ninh đã xây dựng đưa vào khai thác 29 mô hình gắn với 10 nhóm sản phẩm đặc trưng.

Ông Trương Tấn Đạt, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Tây Ninh  cho biết, Tây Ninh xác định du lịch là một trong những đột phá chiến lược để phát triển kinh tế - xã hội, phấn đấu đưa du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn vào năm 2030. Do đó, tỉnh đang chú trọng phát triển sản phẩm du lịch nông thôn, xây dựng các điểm đến phù hợp với tiềm năng từng vùng, kết nối hệ thống du lịch liên hoàn với sản phẩm OCOP làm “cầu nối”.

 “Việc gắn kết sản phẩm OCOP với du lịch là hướng đi cần thiết và quan trọng, giúp mở rộng không gian phát triển kinh tế nông thôn, đồng thời bảo tồn giá trị văn hóa và môi trường nông nghiệp truyền thống”, ông Trương Tấn Đạt khẳng định.

Nhiều chuyên gia ngành du lịch đánh giá rằng, để khơi thông OCOP gắn với phát triển du lịch, các sản phẩm OCOP cần được chuẩn hóa theo chuỗi giá trị, phù hợp với điều kiện sản xuất, yếu tố văn hóa đặc trưng và yêu cầu của thị trường. Đồng thời, đẩy mạnh quảng bá, xúc tiến thương mại, phát triển các “điểm đến OCOP” gắn với du lịch và trải nghiệm văn hóa địa phương.

“Có thể nói, OCOP không chỉ là sản phẩm, mà là không gian văn hóa sống động, là cơ hội để người dân quê nhà phát huy tinh thần sáng tạo, làm giàu từ chính lợi thế bản địa. Trong sự giao thoa giữa truyền thống và hiện đại, giữa sản xuất và du lịch, Tây Ninh đã đang khơi dậy tiềm năng nông thôn, hướng tới mục tiêu phát triển bền vững và toàn diện hơn trong tương lai”, TS Ngô Thị Thu Trang, Phó Giám đốc trung tâm Phát triển Nông thôn- Saemaul Undong (Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, Đại học Quốc gia TP.HCM) đánh giá.